metropolis m

Achter de net weer geopende deuren van Bonnefanten Maastricht wacht de bezoeker een droomwereld. Magische portalen van kunstenaar Antoine Berghs, met daarop allerlei symbolen en een pelgrimstocht in potloodtekeningen, hangen tegen blauwgeschilderde muren. Er klinkt een meditatief achtergrondgeluid en stroboscopen zorgen voor snelle lichtflitsen. Linda Köke spreekt de kunstenaar over deze bijzondere presentatie.

adjust your vision
in case you find pity in pain
enter like it’s supposed to
say yes at every door
we harvest the blue

– onder deze poëtische titel presenteert kunstenaar Antoine Berghs momenteel werk in het Bonnefanten. De tentoonstelling vindt plaats in de ruimte tussen de twee grote vleugels van het museum. Gezien het vele museumverkeer is dat misschien een wat ongunstige plek; een presentatie als deze, verhaalrijk en innemend, vraagt juist om een heel aandachtige blik. Hoe langer ik naar het werk kijk, hoe nieuwsgieriger ik raak naar Berghs’ praktijk.

De kunstenaar werkt vanuit ‘droom, toeval, intuïtie, synchroniciteit en magie’ vertelt hij wanneer hij me op komt zoeken. We staan samen in de presentatieruimte, waarvan de muren grotendeels ultramarijnblauw geschilderd zijn. De kleur manifesteerde in een visioen van Berghs, en heeft ook een plaats gekregen in de tentoonstellingstitel. In de ruimte klinkt continu een meditatief achtergrondgeluid. Stroboscopen zorgen voor snelle lichtflitsen. Al mijn zintuigen worden gestimuleerd en even vergeet ik waar ik ben. In de ruimte staan vijf grote panelen, die als een soort deuren aan de muren zijn bevestigd. Een video laat ‘het ritueel’ zien: een performance van Berghs in deze ruimte tijdens Museumnacht Maastricht in oktober 2021. In deze anderhalf uur durende interventie activeerde hij het werk waarna hij de ‘portalen’ opende. De performance functioneert voor de kunstenaar als een soort overgangsmoment; de presentatie kwam daarmee in haar tweede fase terecht. Wat nu te zien is omschrijft Berghs als ‘de huid van een slang’, achtergebleven nadat de slang is weggekropen.

[blockquote]Berghs omschrijft zijn werk als een ‘ononderbroken pelgrimage’; een tocht die een spiritueel doel dient, maar daarnaast ook een zeer fysieke en mentale ‘magische’ ervaring oplevert

The Studio #5: Antoine Berghs bij het Bonnefanten. Foto: Peter Cox

The Studio #5: Antoine Berghs bij het Bonnefanten. Foto: Peter Cox

The Studio #5: Antoine Berghs bij het Bonnefanten. Foto: Peter Cox

Op het moment van mijn bezoek zijn de textiele portalen, met daarop allerlei vormen en symbolen, dus geopend.  De binnenzijden zijn daardoor zichtbaar geworden: ik zie vijf verschillende levensgrote figuratieve voorstellingen in kleurpotlood. Er lijkt een soort lijdensweg van twee personen verbeeld te worden. De tekeningen kunnen gezien worden als een symbolische re-interpretatie van het zelfportret, legt de kunstenaar uit. De eerste decennia van zijn praktijk hield de Berghs ‘±’  aan als kunstenaarsnaam; een Chinees en Japans symbool dat het positieve en negatieve combineert. Twee jaar geleden had de kunstenaar echter een nachtelijk visioen, waarbij hij zag hoe de twee polen van zijn oude ‘ik’ – de positieve en de negatieve pool, ingenomen werden door een nieuwe entiteit. In het laatste portaal is te zien hoe + en – veranderen in het symbool . Zulke vormen van (zelf)transformatie gaan, zo legt Berghs uit, gepaard met veel pijn en lijden. Hij omschrijft zijn werk dan ook als een ‘ononderbroken pelgrimage’; een tocht die een spiritueel doel dient, maar daarnaast ook een zeer fysieke en mentale ‘magische’ ervaring oplevert.

Ik vraag de kunstenaar meer naar de manier waarop hij in zijn atelier aan de slag gaat. Vóór en tijdens het werken in zijn studio brengt Berghs zichzelf in een staat van trance door ritmische geluids- en lichtfrequenties: een trance ‘die het brein in verwarring brengt en de ratio op een verkeerd spoor zet, en zodoende de non-logica de boventoon laat voeren om zo in een andere dimensie terecht te komen’, aldus Berghs. Met deze tentoonstelling probeert de kunstenaar mij als bezoeker dezelfde in eenzelfde staat te brengen. Hoe langer ik in de expositie verblijf, hoe verder ik mijzelf voel zinken in deze energie en hoe dichter ik tot Berghs’ werk kom. Door de knipperende lichten gaat er een soort pulserend aura om de figuren in de panelen heen hangen, alsof ze omringd worden door energie en mij daar ook in willen zuigen.

Het is een presentatie waar veel woorden over gerept kunnen worden; Berghs die uren kan vertellen over zijn leven, zijn kunstenaarschap en de vele interessante en complexe andere dingen die hem bezig houden. Er is veel tekst en uitleg bij de presentatie aanwezig: zo is er een lange muurtekst en een zeer uitgebreide dubbele handout, met daarin een tekst van de curator, een biografie en een gesprek tussen Berghs en conservator Paula van den Bosch.

The Studio #5: Antoine Berghs bij het Bonnefanten. Foto: Peter Cox

The Studio #5: Antoine Berghs bij het Bonnefanten. Foto: Peter Cox

Is zoveel tekstuele context ook nodig? Ik zou zeggen van niet. Wat vooral nodig is, is tijd: tijd om de presentatie fysiek te ervaren. Terwijl ik door de expositie aan het struinen was, zag, hoorde en voelde ik steeds weer nieuwe elementen en connecties. Hoe meer ik zag, hoe meer ik mij uitgenodigd voelde om nóg meer te gaan ontdekken. Het is ook omdat de tentoonstelling zo’n concentratie en persoonlijke introspectie verwacht, dat ze aanvankelijk een beetje ongemakkelijk aan kan doen. Het is even wennen –al helemaal na de zoveelste lockdown– om op deze manier naar je omgeving te (moeten) kijken. Ik ben blij dat Berghs de deuren naar zijn droomwereld voor ons heeft geopend, en raad iedereen van harte aan zich door zijn werken mee te laten slepen.

DIT IS HET DERDE DEEL VAN EEN DOOR LINDA KÖKE SAMENGESTELDE SERIE OVER HET KUNSTLEVEN IN MAASTRICHT. REGELMATIG STAAN WE OP DEZE WEBSITE STIL BIJ HET LOKALE KUNSTLEVEN IN EEN STAD. EERDERE WEEKEND-EDITIES WAREN GEWIJD AAN TILBURG, NIJMEGEN EN DEVENTER.

The Studio #5: Antoine Berghs is tot en met 27 maart 2022 te zien in Bonnefanten Maastricht. Zie voor meer informatie over de kunstenaar: www.antoineberghs.com

Linda Köke

is kunstcriticus en curator bij kunstruimte Willem Twee

Recente artikelen