metropolis m

Links Stepanie Rizaj, rechts Pei-Hsuan Wang

Bij de Open Studio’s van HISK (Hoger Instituut voor Schone Kunsten) in Gent staat dit jaar meer op het spel dan voorheen. Afgelopen januari maakte de Vlaamse regering namelijk bekend de subsidies van het postacademische instituut te willen intrekken. Dagmar Dirkx merkt op dat het instituut zelf maar weinig tekenen van verzet toont in deze presentatie. Het is aan de kunstenaars om de handschoen op te pakken. Dirkx bezocht de Open Studios en zoomt in op een aantal kunstenaars die haar opvielen.

[h1]Wim de Pauw

De eerste studio die ik bezoek is van Wim de Pauw. In zijn studio, die hij The Letter Space Department heeft gedoopt, nodigt De Pauw telkens andere kunstenaars, critici en curatoren uit om samen de architectuur van taal, alsook de taal van architectuur te onderzoeken. Onder de noemer ‘Y’, een vraag vermomd als letter, organiseerde De Pauw tijdens het gehele weekend performances, een boekpresentatie en een podcast. Op zaterdag belandde de ‘Y’ van Minister van Onderwijs Ben Weyts’ beslissing om de subsidies voor het HISK in te trekken op het bord van een aantal gastsprekers. Om de studio van de Pauw, die was omgebouwd tot tijdelijke opnamestudio, binnen te geraken, klauter je eerst over een stapel boeken heen om vervolgens over een geïmproviseerde catwalk naar binnen te lopen. Na al die moeite voel je je als toeschouwer wel genoodzaakt om je rol van toevallige passant op te geven en kritisch te gaan luisteren.

Credits en courtesy Wim de Pauw

Credits en courtesy Wim de Pauw

Credits en courtesy Wim de Pauw

Juan Pablo Plazas

Ook bij de studio van Juan Pablo Plazas moeten de bezoekers klimmen alvorens iets te kunnen zien. Via een wankel trapje kom je uit op een houten platform dat uitzicht geeft op Plazas’ studio. Beneden oefent hij samen met Siebe Thijs en Gideon Van Canneyt een performance tussen vele verschillende objecten, die de kunstenaar Encountered Things noemt. We zien verschillende strooien hoeden, een matras, een lamp, een geel T-shirt met daarop de woorden ‘Hide them’. Wie het moeilijk vindt om in al die verschillende elementen een coherent verhaal te ontdekken, vindt geruststelling in de woorden die Plazas op een houten paneel schilderde:

Friday: I’m arranging and preparing for tomorrow

Saturday: We’re rehearsing a performance with Siebe and Gideon

Monday: Like you, I still don’t know what’s going on.

Credits en courtesy Juan Pablo Plazas

Credits en courtesy Juan Pablo Plazas

Danielle Kaganov

In de studio van Danielle Kaganov kom je eveneens schijnbaar middenin de voorbereidingen van een project terecht. We zien de opstelling van haar volgende project ‘LIVE’ die, zo verzekert Kaganov me, vooralsnog enkel als schets dient. In de opstelling kan je plaatsnemen voor een gigantisch televisiescherm, waarin je via zwart-witte beelden van een bewakingscamera ‘live’ het zware huiselijke geweld van een koppel kan volgen. Op de grond ligt een ander scherm waarop een uitvergroot paardenoog te zien is. Kaganov vertelt dat het haar herinnert aan Jan Van Eycks ‘Portret van Giovanni Arnolfini en zijn vrouw’ uit 1434. Zoals Van Eyck zichzelf gereflecteerd in de spiegel achter het koppel afbeeldde, zo wordt hier de fotograferende kunstenaar in het paardenoog gereflecteerd. Beiden schermen zijn verbonden aan een bureau met een microfoon, waarmee Kaganov van plan is live commentaar te geven op de getoonde beelden. Het nieuwe werk past in de rest van haar praktijk, waarin ze slim de constructies achter de verhalen ontbloot die we dagelijks via (sociale) media krijgen voorgeschoteld.

Credits en courtesy Danielle Kaganov

Credits en courtesy Danielle Kaganov

Jivan van der Ende

Andere kunstenaars kiezen ervoor om in hun studio een overzicht van hun praktijk te schetsen. Zo zijn de muren in Jivan van der Endes studio één enorme assemblage van foto’s, schetsen en videoinstallaties van eerdere projecten en performances. Daarin bevraagt ze telkens kleuren, vormen, materialen of texturen die we in onze samenleving associëren met bepaalde machtssystemen. Denk bijvoorbeeld aan de uniformen van een vuilnisman of een politieagent. Zo neemt ze in verschillende werken de figuur van de ‘De Politieman’ onder de loep, die in haar performance (ALL OF THE TIME) (2020) het publiek autoritair door de ruimtes van kunstgalerie LLS Paleis (Antwerpen) stuurt. Van der Ende plaatst de getoonde objecten, vormen, materialen en figuren binnen een nieuwe context, performers, kunstenaars en bezoekers bevinden zich plots in een nieuw speelvlak waarin de regels telkens worden herdacht.

Credits en courtesy Jivan van der Ende

Credits en courtesy Jivan van der Ende

Paola Siri Renard

De overvloed in Van der Endes studio staat in schril contrast met de (bedrieglijke) eenvoud in Paulo Siri Renards aangrenzende studio. Via lichamelijke experimenten wil Siri Renards met haar werk ruimtelijke en sculpturale kwaliteiten van architectuur onderzoeken. In het midden van de studio hangt het werk Armour Leftovers (2021), een constructie van aluminium, staal, acrylpleister en gegoten glas, die veel weg heeft van een harnas. Bepaalde vormelijke elementen ontleende ze aan een gotische kathedraal, andere elementen zijn veel hedendaagser. Siri Renard spreekt zelf van een anachronistische dimensie, waarin haar werk een brug vormt tussen verschillende tijdsperioden en zo de canon van de westerse architecturale orden onderuit haalt. Daarnaast brak Siri Renard het plafond open en trok de kabels van het harnas door naar de gang, waar het werk uitmondt in glasgeblazen, antropomorfe vormen.

Credits en courtesy Paola Siri Renard

Stepanie Rizaj

Die openwerking van de studio vind je niet overal terug. Zo doet de studio van Stepanie Rizaj eerder aan als een afgewerkte tentoonstelling. Tussen een aantal transparante, witte doeken die licht bewegen in de wind presenteert ze haar video Traces (2020). In het korte videowerk dompelt Rizaj je onder in verschillende werelden: enerzijds zien we azuurblauwe onderwaterbeelden die archeologische wrakken op de oceaanbodem tonen. Anderzijds volgen we een jongetje die zich afwisselend beweegt door gebouwen van sociale huisvestiging als een aantal historische gebouwen. Steeds reikt Rizaj je als toeschouwer een breed spectrum aan sociologische, antropologische, historische of archeologische manieren van kijken aan. Hierbij verliest ze nooit haar gevoel voor poëzie uit het oog.

Credits en courtesy Stephanie Rizaj

Credits en courtesy Stephanie Rizaj

Credits en courtesy Stephanie Rizaj

Pei-Hsuan Wang

Die poëzie is ook tastbaar in de praktijk van Pei-Hsuan Wang. Jaren geleden verruilde haar moeder Taiwan voor de Verenigde Staten, Wang verhuisde op haar beurt naar Europa. Hoewel al die socio-politieke en culturele contexten natuurlijk een stempel drukken op haar werk, laat ze zich er niet door vastpinnen. Wanneer ik pols naar de specifieke beeldtaal die terugkomt in haar intrigerende, antropomorfe figuren van keramiek, zegt ze dat ze die voor een groot deel baseert op de tekeningen van een dertienjarig familielid. Daarmee linkt ze identiteit aan de geschiedenissen van verschillende loved ones, die ze beschouwt als een manier om de wereld te navigeren.

Credits en courtesy Pei-Hsuan Wang

Credits en courtesy Pei-Hsuan Wang

Credits en courtesy Pei-Hsuan Wang

De Open Studio’s van HISK maken duidelijk hoe divers beeldende kunstpraktijken vandaag de dag  zijn. Maar de functie van het instituut om in die diversiteit een cohesie op te bouwen, lijkt nergens aanwezig. Deze dagen waren dé kans om de woelige stormen waarin HISK zich bevindt aan te kaarten. Maar wie door de gangen wandelt herkent geen overkoepelend verhaal. Dat is bijzonder jammer, want het heeft HISK heeft ook in 2022 een rijtje sterke, jonge kunstenaars in huis die de noodzaak van het instituut onderstrepen.

Dagmar Dirkx

is schrijver en kunsthistoricus

Recente artikelen