metropolis m

Elisa Cuesta Fernández

De afstudeertentoonstelling van de KABK in Den Haag getuigt van bereidwilligheid onder de studenten om samenwerkingen aan te gaan, om elkaar te beïnvloeden. Lena van Tijen gaat langs en bespreekt enkele werken die zo’n open houding uitstralen.

De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten is met haar 340 jaar de oudste kunstacademie van Nederland. Het gebouw aan de Prinsessegracht in Den Haag telt 18.000 vierkante meter en is hiermee zeker in the running om ook de titel ‘grootste academie van het land’ te verwerven. De KABK heeft een relatief kleine studentenpopulatie; ze telt 890 studenten, waar de HKU er ruim 4000 telt. Dit jaar studeren er meer dan 240 studenten af, verspreid over zeven bachelor- en zeven masteropleidingen.

Noor Johanna Remmen

Verspreid over al die vierkante meters zijn dat er vrij veel. In tegenstelling tot vele andere academies trekt KABK de verschillende afstudeerrichtingen uit elkaar; werk van afstudeerders wordt op verschillende locaties in het gebouw gepresenteerd. De werken van de BA Fine Arts zijn bijvoorbeeld door het gehele Prinsessegracht- en aangesloten Bleijenburggebouw te vinden. Hoewel het goed is dat studenten op deze manier de meest geschikte ruimtes toegewezen krijgen, is het voor bezoekers soms lastig de heersende tendens binnen een afstudeerrichting aan te wijzen. De academie lijkt zich bewust van dit feit en maakt dit goed door haar Graduation Show vakkundig te cureren. Binnen de ruimtes waarin meerdere studenten van één richting hun werk presenteren klinken luide echo’s. Soms roepen werken kreten in dezelfde diepte; dan weer staan ze rug aan rug tegenovergestelde boodschappen te verkondingen. In beide gevallen versterkt de opstelling de stem van de individuele werken. Af en toe ontsnapt er een kreet aan een echokamer en klinkt die door in een naastgelegen gang, trappenhuis of ruimte. Op zulke momenten vindt er een ontmoeting plaats tussen verschillende studierichtingen.  

Het ene rood is soms net iets feller dan het andere, de boodschap van de één wordt af en toe even overstemd door die van de ander

Lotus Rooijakkers

In het monumentale trappenhuis tussen de begane grond en de eerste verdieping in het Bleijenburggebouw klinken de concurrerende lokroepen van het werk Tender like…/Strong like…/Hold me like… van Noor Johanna Remmen (MA Artistic Research) en Shelter van Lotus Rooijakkers (BA Fine Art). Thematisch gezien hebben de werken weinig met elkaar van doen. Remmen deconstrueert met hun performance (die hen maakte in samenwerking met Zeynep Yilmaz, Shana de Villiers, Tingyi Jiang en Aleksandra Komsta) het begrip intimiteit en gaat opzoek naar nieuwe manieren om queer gemeenschappen op te bouwen. Rooijakkers bevraagt met haar installatie het romantische idee van de autonome kunstenaar en diens zogenaamde natuurlijke habitat.

Elisa Cuesta Fernández

De manier waarop beide kunstenaars de kleur rood centraal stellen valt me dan ook pas op wanneer ik de trap op loop tussen de twee verdiepingen. Onder mij zie ik Remmen naakt en doordenkt in rode vloeistof op twee rood bevlekte dekbedden liggen. Naast hen ligt een van de assistenten die haar vinger in Remmens navel steekt, die er rood weer uithaalt en aflikt. Boven mij zie ik een spiegelende rode vloer die volstaat met brandblussers. Tussen de brandblussers staan een stoel en een bureau met daarop twee schermen. Op de schermen schieten verschillende webpagina’s voorbij. De werken van Remmen en Rooijakkers zijn beide een roep tot hervorming, zij het van verschillende kwesties. Waar Remmen zich met hun performance richt op intimiteit draait het bij Rooijakkers om het tegenovergestelde: bureaucratie. De manier waarop beide kunstenaars dezelfde kleur gebruiken om de urgentie van hun uiteenlopende onderwerpen te onderstrepen is opvallend omdat zij dit doen op exact een verdieping afstand van elkaar. Rood is een luide kleur, een schreeuwerige kleur. Door de trapspijlen heen lukt het me beide werken in één oogopslag te zien. Het ene rood is soms net iets feller dan het andere, de boodschap van de één wordt af en toe even overstemd door die van de ander.

Door de nadruk te leggen op het belang van communicatie is de toeschouwer ontvankelijker voor de bijgaande boodschap

Elisa Cuesta Fernández

Eva van Ooijen

Sarah Dietz

Binnen een van de ruimtes van de master Artistic Research is geen sprake van concurrerende lokroepen maar van samenzang. In de ruimte waar de werken Possible cone factory van Elisa Cuesta Fernández en It’s a Bird. No, it’s a Swan./An attempt to capture Loes van Eva van Ooijen te zien zijn weerklinken de serieuze karakters van de kunstenaars. De sculpturen van Cuesta Fernández bestaan voornamelijk uit kegels van bruine klei waaraan oranje kabels zijn bevestigd. De kegels, gepresenteerd op twee ovale plateaus en in een kast van metaal en geel textiel, doen denken aan natuurlijk vervaardigde bliktelefoons. Met de kegels wil Cuesta Fernández dan ook massaproductie en oude ambachten samenbrengen om te zien hoe beide onze manieren van communiceren beïnvloeden. De daarnaast gepresenteerde tentoonstellingsmaquette van Van Ooijen gaat over Loes, een kunstenaar die in de vergetelheid is geraakt. Toen Van Ooijen tijdens haar onderzoek ontdekte dat curator Mindy Lamers een nooit gerealiseerde monografie en tentoonstellingsontwerp voor het werk van Loes had gemaakt besloot zij zich aan te sluiten in de strijd om de onbekende kunstenaar de naamsbekendheid te geven. De werken van Cuesta Fernández en Van Ooijen gaan allebei over informatiedragers, maar de informatie die zij zelf dragen blijft echter grotendeels verborgen. Wat Cuesta Fernández met haar kegels wil communiceren blijft vaag. De maquette van Van Ooijen is te klein om het werk van Loes daadwerkelijk te kunnen zien. Ook wordt de kunstenaar die door het werk gerehabiliteerd zou moeten worden nooit bij haar volledige naam genoemd. Door de nadruk te leggen op het belang van communicatie is de toeschouwer ontvankelijker voor de bijgaande boodschap. Omdat de kunstenaars dit beide doen ontstaat er daarnaast een mooie samenzang tussen hun werken.

Gezamelijk creëren de drie kunstenaars een sfeer van ‘akelige huiselijkheid’ 

Robin Pieterse

Robin Pieterse

Lotte Koppens

In een ruimte die toebehoort aan bachelorstudenten Fine Arts is er een soortgelijk harmoniseren aan de gang. Hier presenteren Sarah Dietz, Lotte Koppens en Robin Pieterse respectievelijk hun werken Verbloemen, Voor de Zekerheid dat Alles Goed Zit en I Am This Thing That Needs To Be. Op de muurvullende tekening van Dietz vormen lichtroze monsterbloemen een sierlijk doch dreigend patroon. Aan de andere kant van de ruimte staan de vlezige keramieken potten en vazen van Pieterse. Te midden van het organische behang en serviesgoed staat de installatie van Koppens geklemd, een cirkelvormig bouwwerk gemaakt van deuren. Een van de deuren staat op een kier. In het midden van de cirkel staat een televisie waarop home video’s te zien zijn. Aan de binnenkant van de deuren zijn tekeningen gekerfd. Het werk gaat over Koppens eigen herstel na een gewelddadige relatie. Waar Remmen en Rooijakkers concurrerende lokroepen lieten horen en Cuesta Fernández en Van Ooijen samen zongen klinkt het koor van Dietz, Koppens en Pieterse in dezelfde toonsoort. Hierdoor creëren de drie kunstenaars een sfeer van ‘akelige huiselijkheid’ die zij alleen niet tot uiting hadden kunnen brengen. Hoewel dit klinkt als een zwakte is het eerder een kracht. Het getuigt van de bereidwilligheid van het drietal om een samenwerking aan te gaan, om elkaar te beïnvloeden. Een open houding die, na het afstuderen en opzetten van een eigen praktijk, soms moeilijk terug te vinden is. Het is mooi hoe de KABK ook deze openheid in curatorieel opzicht heeft laten terugkomen bij de Graduation Show.

BIJ METROPOLIS M NUMMER 4 AUG/SEP VERSCHIJNT WEER ONS JAARLIJKS EINDEXAMENOVERZICHT – 80 pagina’s groot – MET RUIM VIJFENZEVENTIG PORTRETTEN VAN AFSTUDEERDERS OP KUNSTACADEMIES IN NEDERLAND EN BELGIË – ALS JE NU EEN JAARABONNEMENT AFSLUIT STUREN WE JE HET NIEUWSTE NUMMER GRATIS OP. MAIL KAROLIEN@METROPOLIS M.COM

Alle foto’s zijn gemaakt door de auteur

Klik hier voor meer informatie over de afstudeershow, die te zien was t/m 5 juli 2022

Lena van Tijen

is schrijver

Recente artikelen