metropolis m

Zo koos Tobias Thaens voor Naomi van Kleef en haar videowerk A woman’s vanishing point (2023). Een fascinerend portret van het huis en leven van een overleden kunstenaar waar Van Kleef langere tijd mee samenwoonde. De film heeft eenzelfde aandacht voor details door de close-up shots en het minuscule als Thaens toont in zijn schilderijen, waarvoor hij vertrok vanuit mottenvleugels en zilvervisjes.

Terug naar de solopresentaties van de afzwaaiende deelnemers. Het merendeel van hen toont werk in twee of meer studio’s in het gebouw. Dit geeft genoeg ruimte aan de werken en voor sommige kunstenaars draagt de opdeling ook inhoudelijk bij, zoals Joppe Venema’s werk over verschillende types voor mensen niet-waarneembare energieën dat op de begane grond focust op infrasoon geluid en op de eerste verdieping op elektromagnetische straling. Het betekent ook dat er veel te zien is dit jaar en hoewel de werken niet altijd even toegankelijk zijn, is het zeker de moeite waard om alle verdiepingen van het gebouw te verkennen. Het meest uitgesproken en gemeenschappelijke tussen de deelnemers zag ik in een fascinatie voor hogere, vaak voor mensen onzichtbare en soms spirituele krachten. De kunstenaars maken deze krachten niet per se zichtbaar, maar verkennen hoe ze ons leven beïnvloeden en de betekenis die ze voor verschillende mensen hebben.

Ryan Christopher

Het werk van Ryan Christopher is te zien in twee ruimtes: de ene bevat een geluidswerk en is op de geluidsboxen na leeg, de andere bevat meerdere werken, allen in wit- of grijstinten, die verspreid op de vloer liggen of aan de muur bevestigd zijn en omringd worden door een tijdlijn van 2100 v.Chr. – 500 n.Ch. De tijdlijn bestaat uit religieuze verhalen en gebeurtenissen in Noord- en Oost-Afrika, zoals het gebed van heilige Ephigenia van Ethiopië met Mattheüs. De werken in de serie Intermediaries zijn materialen als een gordijn of grondzeil om een tent op te plaatsen, vaak gespannen als schildersdoeken.

Christopher is geïnteresseerd in hoe mens-zijn ervaren en opgetekend wordt en dat daarin niet zulke grote verschillen zijn vergeleken met mensen die 2000 jaar geleden leefden. Ook het werk van de (religieuze) filosofen Augustinus en Simone Weil zijn voor hem van belang als het gaat over tussenpersonen of bemiddelaars tot het spirituele. Het motief van een membraan laat de spanningen in Christophers werk spreken: membranen kunnen als barrière functioneren om elementen als licht en vocht buiten te laten en ze vormen soms een barrière tussen een mens en een God, maar hij kaart ook barrières aan die een inclusieve religieuze geschiedschrijving belemmeren.

Gegee Ayurzana

Gegee Ayurzana vertrekt voor haar schilderijen op diverse media – doorschijnend polyester en satijn, isolatiefolie en hout – vanuit het idee van dieren als spirituele beschermers. Ze vertelt me dat in haar geboorteland Mongolië dieren hiërarchisch boven mensen staan: ze fungeren ook als bovennatuurlijke kracht en worden vereerd. Door siliconen en verf te mengen kan Ayurzana het materiaal op allerlei manieren aanbrengen op het doorschijnende textiel, zo vlecht ze dunne draden als een ketting en komen deze van de ondergrond af.

De kleurrijke, abstracte doeken hangen verspreid door de ruimte en vanwege de transparantie zijn ze vanuit verschillende perspectieven te zien. Door de verticale symmetrie en de grillige, dunne lijnen doen de vormen denken aan insecten en amuletten. Ayurzana nam onder meer sieraden als uitgangspunt voor deze werken omdat het objecten zijn die mensen dicht op de huid dragen, net als de dierlijke beschermers die dicht bij haar staan en met haar meereizen. Op de vloer liggen twee organisch gevormde schilderijen op hout getiteld Hunger for salt. Ze zullen gedurende de tentoonstelling van plaats veranderen, ze is hiervoor geïnspireerd door  ‘walking rocks’ die langzaam door de woestijn bewegen. Objecten met een eigen agency, we kunnen die agency herkennen als we erop letten.

Annabelle Binnerts

In het statige gebouw van De Ateliers kun je de aanwezigheid van voorgaande kunstenaars voelen, zo maakt Annabelle Binnerts duidelijk met haar presentatie A room with the word ghost inside. Als kunstenaar die voornamelijk met tekst werkt, speelt ze met het idee van het spookachtige en (ingebeelde) verschijningen. Bij het lezen van een tekst maakt de lezer een inbeelding die buiten de tekst staat, maar ook kan blijven achtervolgen. Binnerts plaatste teksten op de muren, op wandpanelen, in een publicatie en op een groot kamerscherm waar de twee zijdes de woorden ‘GHOST’ en ‘GUEST’ vormen.

In een aantal geluidswerken laat ze anderen haar woorden en teksten voordragen, deze handeling verandert onmiddellijk een tekst die je tot dan toe alleen in je hoofd had uitgesproken. De geesten die sporen hebben achtergelaten en mogelijk nog ronddwalen in De Ateliers zijn welkom bij Binnerts – ten slotte zullen haar sporen en aanwezigheid de volgende generaties deelnemers waarschijnlijk ook achtervolgen.

Naast bovenstaande kunstenaars is er nog veel interessant werk te zien, waarbij de deelnemers vaak naar binnen keren of inzoomen op een specifiek detail en dit vervolgens relateren aan politiek-maatschappelijke ontwikkelingen. Het werk van Clémence Lollia Hilaire bijvoorbeeld, Harvest, is een aangrijpende installatie en video over haar persoonlijke ervaringen met inwendig gynaecologisch onderzoek en de geschiedenis van gynaecologische experimenten op Zwarte, tot slaafgemaakte vrouwen in de negentiende eeuw. Via de trope van de zombie en het oogsten van zeewier verbindt ze deze gruwelijke geschiedenis tot een ultieme wraakpoging.

In deze editie van Offspring tonen de deelnemers poëtische, maar zeker ook politieke werken. De werken lopen uiteen in vorm en inhoud, zijn soms zeer verfijnd en bestaan dan juist weer uit grote gebaren. Met name +1 laat zien hoe poreus een artistieke praktijk is, de invloed van en wisselwerking met mede-kunstenaars geeft blijk van generositeit en verbondenheid.